Kaçakçılık suçu; ithali veya ihracı yasak olan eşyanın ülkeye sokulması veya ithali yahut ihracı mümkün bir eşyanın ödemesi gereken zorunlu gümrük vergilerini ödememek adına ülkeye kaçak sokulması halinde oluşur. Suçun konusu her türlü eşya olabilir. Bu suç türü uygulamada gümrük kaçakçılığı, ithalat ve ihracat kaçakçılığı, ilaç kaçakçılığı, hayali ihracat kaçakçılığı, akaryakıt, alkol ve sigara kaçakçılığı olarak kaçak getirilen ve çıkarılan eşyanın isimleri ile anılmaktadır. Kaçakçılık suçu yargı makamlarınca resen kovuşturulan suçlardandır.
Kaçakçılık Suçunun Ağırlaştırıcı Hali /Suçun Nitelikli Halleri
5607 Sayılı Kanun’da yer alan fiillerin nitelikli hallerinin tamamı suçun cezasını artırmaktadır. Kaçakçılık suçunda söz konusu eşyanın türü cezanın ağırlaşmasına neden olur. Akaryakıt, alkol ve alkollü ürünler veya tütün ve tütün mamulleri olması cezanın iki katına kadar arttırılmasına neden olur.
– Kaçakçılık Suçunun Konusunu Oluşturan Eşyanın Akaryakıt ile Tütün, Tütün Mamulleri, Etil Alkol, Metanol ve Alkollü İçkiler Olması,
– Kanunda Tanımlanan Suçların Bir Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi,
– Kanunda Tanımlanan Suçların Belgede Sahtecilik Yapılarak İşlenmesi,
– Kaçakçılık Fiillerini Önlemek, İzlemek ve Araştırmakla Görevli Olup Da Bu Kanunda Tanımlanan Suçların İşlenmesine Kasten Göz Yumulması,
– Suçun Tüzel Kişinin Faaliyeti Kapsamında İşlenmesi,
– Suçun Konusu Eşyanın Devlet Güvenliğini Bozacak veya Çevre ya da Toplum Sağlığını Tehdit Edecek Nitelikte Olması.
– Kaçakçılık suçunun birkaç nitelikli haline değinelim.
Alkol ve Sigara Kaçakçılığı
Metanol, etil alkol, tütün ürünleri ve alkollü içkilerin ambalajlarına kamu kurumlarınca sağlanan denetim pulu, pul, hologram, damga ya da benzer işaretlerin sahtelerinin yapılması, ülkeye sokulması, bulundurulması ve sahteliği bilinerek bulundurulması, nakledilmesi, satılması veya kullanılması kaçakçılık suçu için ağırlaştırıcı haldir. Bunun sebebi alkol ürünlerin kaçakçılığının ciddi oranda yapılıyor olmasıdır. Alkol kaçakçılığı, kaçakçılık suçlarında diğer ürünlere nazaran daha fazladır.
Kaçak sigara satmanın cezası da alkol kaçakçılığında olduğu gibi suçun işleniş sıklığı sebebiyle diğer kaçakçılık türlerine nazaran daha fazladır.
Akaryakıt Kaçakçılığı
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından belirlenmiş olan özelliklerde akaryakıtın ticari amaç ile üretimi, depolanması, nakliyesi veya satışı akaryakıt kaçakçılığı suçunu oluşturur. Ancak marker içermeyen ya da içerdiği marker düzeyi standartlara aykırı olan akaryakıtın kaçak olarak ülkeye sokulması hali kaçakçılık suçu için ağırlaştırıcı haldir.
Sahte yerel marker elde etme, kullanma, bulundurma, kaçak akaryakıt satma, veya piyasaya sunmak amacı ile lisansa tabi, özellikleri belirli olan tank, düzenek ya da ekipmanı niteliklerine aykırı bir şekilde kullanmak da akaryakıt kaçakçılığı suçu kapsamındadır.
Hava Yolu İle Getirilen Eşyalar
Yolcu beraberinde getirdikleri eşyaların hangilerini ülkeye sokabilecekleri ve ülkeye sokabilecekleri eşyalardan olup beyan etmeleri gerekenleri bilmemeleri nedeniyle sorun yaşanmaktadır. Hava alanlarında valiz aramalarında yasal olarak sorunlu eşyaların yakalanması ile birlikte tutanak düzenlenir, eşyanın yakalandığı yolcunun ifadesi alındıktan sonra hazırlanan evraklar Cumhuriyet Başsavcılığına gerekli işlemlerin yapılması için gönderilir. Bu suçta savcılık tarafından eşyanın ticari mahiyette satılması ya da ithal ve ihracı yasak eşya olarak görülmesi halinde cezası farklıdır.
Suçun tüzel kişilerin faaliyeti kapsamında işlenmesi hali özel bir durumu da beraberinde getirmektedir.
Ceza sorumluluğu şahsi olduğundan ve tüzel kişiler hakkında cezaya hükmedilemeyeceğinden kaçakçılığın tüzel kişilik bünyesinde işlenmesi halinde güvenlik tedbirlerinin uygulanması söz konusu olacaktır. Buna göre ilgili tüzel kişiliğin faaliyeti izne tabi ise iznin iptali gündeme gelebilmekteyken, işlenen suçla bağlantılı eşyanın mülkiyetinin tüzel kişilikten alınması ile müsadere tedbiri de uygulanabilecektir.
Kaçakçılık suçu ayrıntılı düzenlemesi nedeniyle teknik suç türlerindendir. Basit görünen eylemlerde dahi ciddi cezalara karşılaşılabilir bu nedenle süreçte bir uzman hukukçuların desteğinden faydalanılması gerekli ve faydalı olacaktır.
