TAZMİNAT DAVASININ ÖZELLİKLERİ
SORUMLULUĞUN ŞARTLARI
I. Tapu Sicilinin Tutulmasına İlişkin İşlem ya da Eylem
Tapu Sicil Tüzüğü 7. maddesinde, tapu sicilinin ana ve yardımcı sicillerden oluştuğu belirlenmiştir. TMK m.1000-1003 hükümleri arasında ana sicillerin; tapu kütüğü, kat mülkiyeti
kütüğü, yevmiye defteri, resmi belgeler (resmi senet, mahkeme kararları ve diğerleri) ile
planlardan oluştuğu belirtilmiştir. Yardımcı siciller ise, TST m.7’da belirtilmiştir. Buna göre,
yardımcı siciller; aziller sicili, düzeltmeler sicili, kamu orta malları sicili ve tapu envanter
defteridir.
Tapu siciline tescil, terkin, şerh ve beyan, tapu siciline kayıt hükmündedir. Kadastro işlemleri
de bu sorumluluğun kapsamında yer almaktadır.
Nitekim Yargıtay, “Tapu işlemleri, kadastro tespit işlemlerinden başlayarak birbirini takip
eden sıralı işlemler olup, tapu kütüğünün oluşumu aşamasındaki kadastro işlemleri ile tapu
işlemleri bir bütün oluşturduğundan bu kayıtlarda yapılan hatalar, hatalı tapu sicili oluşmasına
sebebiyet verdiği için, kadastro tespitinden yapılan hatalar da, MK’nun 1007. maddesi
anlamında tapu sicili kavramı içeresindedir.” Şeklindeki son güncel kararlarıyla (Yargıtay 20.
HD, 20.06.2016, E:2015/9999, K:2016/7191; HGK E:2009/4-383, K:2009/517;HGK
E:2010/4-349, K:2010/318; 5.HD E:2013/21861, K:2014/7496) kadastro işlemlerinin de bu
sorumluluğun kapsamında olduğunu benimsemiştir.
II. Tapu Sicilinin Tutulmasında Hukuka Aykırı Haller
Aşağıda belirtilen hallerde, tapu sicilinin hukuka aykırı tutulmasından zarar gören kişi,
zararının tazminini devletten isteyebilmektedir.
a-) Yevmiye Defterine Kayıt
b-) Tesciller
c-) Terkinler
d-) Şerhler
e-) Beyanlar
f-) Çift Tapu Kaydı
g-) Kadastro Faaliyetleri
h-) Sahte Belgeye Dayalı İşlem
III. Zarar Unsuru
IV. İlliyet Bağı
Devlete Karşı Açılacak Tazminat Davası
A. Davanın tarafları
Davacı sıfatı
Tapu sicilinin hukuk aykırı olarak tutulmasından zarar gören herkes tazminat davası
açabilir.
Davalı sıfatı
MK md. 1007’de açıkça tapu sicilinin tutulmasından doğan tüm zararlardan “devlet” in
sorumlu olduğu düzenlenmiştir. Dava, devlet aleyhine yani hazine aleyhine açılmalıdır.
B. Dava açma süresi (Zamanaşımı)
Devlet aleyhine (devleti bu davada hazine temsil ettiği için, dava da hazine aleyhine açılır),
açılacak tazminat davası açma süresi genel zamanaşımı süresi olan 10 yıldır.
C. Görevli Mahkeme
Yerleşik Yargıtay uygulamalarına göre, bu davada adli yargıda asliye hukuk mahkemesi
görevlidir (HGK. 2009/4-383E., 2009/517K., 18.11.2009; HGK. 2009/4-383E.,
2009/517K. Sayılı ve 18.11.2009; 4. HD. 2009/13854E., 2009/13709K., 02.12.2009; 4.HD
2009/9571E., 2009/11277K. 15.10.2009; 4. HD. 2009/6082 E., 2009/7806 K. 11.06.2009;
20.HD. 2015/7998E., 2016/5399K.11.05.2016).
D. Yetkili Mahkeme
TMK 1007/III fıkrası uyarınca, yetkili mahkemenin, tapu sicilinin hukuka aykırı olarak
tutulduğu (yani taşınmazın bulunduğu) yer mahkemesi olduğu şeklinde kesin yetki kuralı
getirmiştir. Devlete karşı açılacak tazminat davasında yetkili mahkeme, sicilin hukuka aykırı
olarak tutulduğu yerdeki mahkemedir.
