Senedin düzenleyicisi ile borçlusu arasında yazılı veya sözlü bir işin yerine getirileceğine dair taahhüt verildiğinde güvence olarak verilen senet türü teminat senedidir. Teminat senedi ile kişi gerçekte yapacağına, yerine getireceğine söz verdiği işin tam ve eksiksiz olarak zamanında tamamlanacağının garantisini vermektedir. Vaat edilen işin zamanında yerine getirilmemesi veya eksik ifası halinde senet teminat karşılığı geçerli olacaktır. Teminat senedinin düzenlenmesinde dikkat edilmesi gereken usulü konular Yargıtay içtihatları ile şekillenmektedir.
Teminat senedine dair örnek Yargıtay içtihatları;
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2020/2032 E. , 2020/9626 K.
“6102 Sayılı TTK’nun 776/1. maddesinin (b) bendinde bono veya emre yazılı senedin kayıtsız ve şartsız belirli bir bedeli ödemek vaadini içermesi gerektiği, 777. maddesinde de bu unsuru içermeyen bir senedin bono sayılmayacağı hükme bağlanmıştır.
HGK’nun 14.03.2001 tarih 2001/12-233 ve 20.06.2001 tarih, 2001/12-496 sayılı kararlarında da benimsendiği üzere, dayanak belgenin hangi ilişkinin teminatı olduğu senet üzerine yazılmak suretiyle ya da yazılı belge ile kanıtlanmalıdır. İİK’nun 169/a maddesi uyarınca, belgede, takip dayanağı senede açıkça atıf yapılması zorunlu olup, açıkça atıf yapıldığının kabulü için senedin, vade ve tanzim tarihleriyle miktarlarının belirtilmesi gereklidir.
Somut olayda, takip konusu senedin ön yüzünde, “İşbu senet 31.01.2014 tarihli hasılat/ürün kira sözleşmesi dışında kullanılamaz. Üçüncü şahıslara verilemez. Tarafların sözleşmeyi karşılıklı fesh etmesi durumunda iade edilecektir. Teminat senedidir. Ödemelerde kullanılmaz.” ibarelerinin bulunduğu görülmektedir. Senet ön yüzünde yer alan bu beyan ve kayıtlara göre, veriliş nedeninin kira sözleşmesi olarak belirtilmiş olması karşısında, senedin, Türk Ticaret Kanunu’nun 776/1-b maddesine göre; “kayıtsız şartsız muayyen bir bedeli ödeme vaadi” unsurunu taşımadığı, kaydın, senedin kayıtsız şartsız borç ikrarına havi olması şartını ortadan kaldırdığı anlaşılmakla, senedin kambiyo vasfı taşımadığı, dolayısıyla alacağın varlığı ve miktarının yargılamayı gerektirdiği açıktır.
O halde, Bölge Adliye Mahkemesince, senedin ön yüzünde yer alan ibare nedeni ile TTK’nin 776/1-b maddesinde belirtilen kayıtsız şartsız ödeme vaadini içermeyen senede dayalı olarak başlatılan kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takibin iptali gerektiğinden,”
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2020/2587 E., 2020/9877 K.
“Somut olayda; alacaklı vekilinin 23.11.2018 tarihli cevap dilekçesinde “Davacı ve dava dışı.sahibi ve yetkilisi oldukları… Elektirk Pano ve Aksesuar San.Tic.Ltd.Şti.’nin müvekkil şirketle yapılan ticari alışverişin teminatı amacıyla takip ve dava konusu yapılan teminat senedinin müvekkiline verildiğini, dava konusu senedin ekte sunulan 23.05.2018 Tarihli Teminat Senet Sözleşmesi imzalanmak suretiyle taraflarına verildiğini” belirterek senedin teminat senedi olduğunu açıkca kabul ettiği görülmektedir. Her ne kadar 23.05.2018 tarihli “Teminat Senet Sözleşmesi” başlıklı sözleşmede takibe dayanak senede açık atıf yok ise de alacaklının kabul beyanı doğrultusunda senedin teminat senedi olduğu açıktır.
Bir bononun teminat olarak verildiğinin kabulü için, o bono üzerinde teminat ibaresinin bulunması zorunluluğu yoktur. Kaldı ki, bono üzerindeki teminat ibaresi neyin teminatı olduğunun ayrıca açıklanmadığı sürece bononun başlı başına teminat bonosu olduğunu göstermez. Diğer yandan teminat iddiasının kabulü için bu hususun taraflarca ayrı bir sözleşmede belirtilmesi de zorunlu değildir. Somut olayda alacaklının dayanak bononun teminat olarak alındığı yönündeki kabulü mahkemeyi bağlar.
Öte yandan, senedin, teminat senedi olduğu iddiası İcra ve İflas Kanunu’nun 169/a maddesi kapsamında borca itirazdır. Aynı Kanun’un 169/a-5. maddesi uyarınca itirazın kabulü halinde takibin durmasına karar verilir.
O halde, alacağın tahsilinin gerekip gerekmediği yargılama yapılmasını zorunlu kıldığından ve itirazın kabulü ile takibin durdurulmasına karar verilmesi gerektiğinden, İlk Derece Mahkemesi’nce takibin iptali isabetsiz olup, “
Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 2020/317 E. , 2020/3236 K.
“Taraflar arasında imzalanan 04.04.2013 tarihli sözleşmede “…bedellere karşılık olmak üzere iş bedeli karşılığı önceden verilen … 30.11.2013 vade tarihli 4.000,00 TL bedelli, 30.12.2013 vade tarihli 4.000,00 TL bedelli bonolar teminat karşılığıdır” şeklinde vade tarihi, bedeli ve açıkça teminat karşılığı verildiği belirtilen, dava ve takip dayanağı olan iki adet bononun, keşidecisi ve lehtarı davanın tarafları olup sözleşme tarihinden sonra tanzim edildiği de dikkate alındığında, sözleşmede kararlaştırılan iş bedeli karşılığı davacı-işsahibi tarafından davalı-yükleniciye teminat olarak verildiği anlaşılmaktadır. Takip dayanağı bonolar eser sözleşmesi nedeniyle teminat olarak verildiğinden, sözleşmede kararlaştırılan işin yapılıp, iş ve bono bedeline hak kazanıldığını davalı-yüklenici ispat etmelidir. Mahkemece davalı-yükleniciye usulüne uygun dava dilekçesi tebliğ edilmesine rağmen davalı duruşmaya katılıp davaya cevap vermediği gibi teminat olarak verilen bono bedellerine hak kazandığına dair herhangi bir delil de ibraz etmemiştir. Bu durumda mahkemece ispat külfeti kendisine düşen davalı-yüklenici tarafından bonoların verilmesinin dayanağı olan 04.04.2013 tarihli eser sözleşmesindeki işin yapılıp, takip dayanağı bono bedellerine hak kazanıldığı yasal delillerle kanıtlanamadığından davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yanlış değerlendirme sonucu davanın reddi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.
