Fazla mesai alacağı talebi ile açılan işçilik alacağı davalarında ispat konusu davanın akıbetinde belirleyicidir. Fazla çalışma yapıldığının ispat yükü işçidedir. İşçi fazla çalışmayı ispatlarsa ücretinin ödendiğini işveren ispatlamakla yükümlüdür. İşçi fazla mesai yapıldığını her türlü delille ispatlaya bilecektir. İşveren ücret ödemesi için öncelikle yazılı delilleri sunmalıdır. Bu konu ile ilgili yakın tarihli birkaç Yargıtay içtihadı şöyledir;
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 09.12.2020 tarih 2016/33810 E. , 2020/17832 K.
“Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda ise işçinin ihtirazi kayıt ileri sürmesi beklenemeyeceğinden, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının her türlü delil ile ispatı mümkündür.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 09.12.2020 tarih 2016/34570 E. , 2020/17842 K.
“2-Davacı dava dilekçesinde 6 gün 07.30-19.00 saatleri arasında çalıştığını, bazen bu süreleri de aşar şekilde çalıştığını belirterek ödenmeyen fazla mesai ücret alacaklarının tahsilini talep etmiştir. Davalı ise davacının fazla mesai yapmadığını savunmuştur. Yargılama sırasında dinlenen davacı tanıklarının davalıya karşı açılmış davaları bulunduğundan beyanlarına itibar etmek mümkün değilse de dairemizin temyiz incelemesinden geçen 2014/… esas ve 2016/.. karar sayılı ve 21.03.2016 tarihli davacıyla aynı işi yapan başka bir işçinin dosyasında, davalı işyerinde haftada 6 gün 08.00-18.00 saatleri arasında günde 10 saat çalışılarak, 1 saat ara dinlenme düşüldükten sonra günlük 9 saat haftada 54 saat çalışma yapıldığı, haftalık 45 saat yasal çalışma süresi tenzil edildiğinde ise 9 saat haftalık fazla mesainin bulunduğunun kabulü ile buna göre fazla mesai alacağının hesaplanması gerektiği bildirildiğinden davacının fazla mesai alacağının da bu dosyadaki gibi hesaplanarak hüküm altına alınması gerekirken husumetli tanık beyanlarına itibarla hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 09.12.2020 tarih 2016/35655 E. , 2020/17905 K.
“2- Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçinin imzasını içermeyen bordrolarda fazla çalışma tahakkuku yer aldığında ve tahakkukta yer alan miktarların karşılığı banka hesabına ödendiğinde, tahakkuku aşan fazla çalışmalar her türlü delille ispatlanabilir. Tahakkuku aşan fazla çalışma hesaplandığında, bordrolarda yer alan fazla çalışma ödeme tutarları mahsup edilmelidir.
Somut olayda, dosyaya içeriğindeki ücret bordrolarının incelenmesinde, bir kısım bordroların imzasız ve fazla çalışma tahakkuku içerdiği, bir kısım bordroların imzalı ve fazla çalışma tahakkuku içermediği, bir kısım bordoların ise imzalı ve fazla çalışma tahakkuku içerdiği görülmüştür. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda dosya içeriğine göre davacının haftada 4,5 saat fazla mesai yaptığı tespit edilmiştir. Ancak dosya içerisinde yer alan bir kısım ücret bordrolarında fazla mesai tahakkuku bulunduğu ve bu tahakkukların bilirkişice dikkate alınmadığı görülmüştür.
Yukarıda açıklanan ilkeler uyarınca, davacıya ait banka kayıtları da getirtilerek, tahakkuk ettirilen fazla mesai ücretlerinin banka aracılığı ile davacıya ödendiğinin tespiti halinde, imzasız bordrolar için, ödenen miktarların mahsubu, imzalı bordrolar yönünden ise ilgili dönemler dışlanarak fazla mesai ücreti hesaplanması gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
